Μπερδέκλη Ελευθερία
Ο άνθρωπος φαίνεται να λειτουργεί, αυτόματα, εστιάζοντας στα αρνητικά. Ανησυχεί και προβληματίζεται καθημερινά για το «τι δεν πάει καλά». Κοιτάζει να «φτιάξει» την αδυναμία, να εξαλείψει το πρόβλημα και να αγνοήσει το επώδυνο συναίσθημα. Με αυτό τον τρόπο, νομίζει ότι θα κερδίσει ηρεμία και θα ανακουφιστεί τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Είναι όμως έτσι;
Η ιδέα και η νοοτροπία να εντοπίσω το αδύναμο σημείο της προσωπικότητάς μου, της σκέψης, της συμπεριφοράς μου και της ζωής μου γενικότερα, και να προσπαθήσω να απαλλαγώ από αυτό, δεν αποτελούν ουσιαστικά αποτελεσματικές πρακτικές.
Σε αντίθεση, με μια διαφορετική οπτική, αυτή σχετικά με το «τι πάει καλά τελικά στη ζωή μου;».
Η νέα αυτή πρόταση έρχεται τις τελευταίες δυο δεκαετίες από τον κλάδο της θετικής ψυχολογίας και αφορά την αλλαγή της στάσης και συμπεριφοράς του ατόμου προς μια πιο θετική και αισιόδοξη τοποθέτηση του εαυτού στο παρόν, στο μέλλον, στο κόσμο του γενικότερα.
Ολοένα, και πληθαίνουν οι έρευνες που αποδεικνύουν ότι, εστιάζοντας στα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα, στις καλές στιγμές της ημέρας, στο θετικό συναίσθημα, το άτομο καταλήγει να βιώνει υψηλότερα ποσοστά ευημερίας, χαμηλότερα επίπεδα άγχους, να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής και να διαθέτει περισσότερες δυνατότητες ώστε να ανακάμπτει από τις δύσκολες συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει.
Ως τώρα, πιστεύαμε ότι αν δεν είμαστε ψυχικά ασθενείς είμαστε ψυχικά υγιείς και μάλιστα ευτυχισμένοι. Όμως, η ευτυχία και η δυστυχία δεν αποτελούν άκρα του ίδιου συνεχούς. Δεν συνεπάγεται ότι αν δεν είμαι το ένα, θα είμαι το άλλο. Η ευτυχία και η δυστυχία είναι δυο εντελώς διαφορετικές έννοιες, που προϋποθέτουν διαφορετικά συστατικά και χαρακτηριστικά.
Καθημερινά, προσπαθούμε να αποδιώξουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα, να τα αγνοήσουμε. Τα έχουμε δαιμονοποιήσει και κάθε φορά που κάποιος μας εκμυστηρεύεται, ακόμα και ο ίδιος μας ο εαυτός, ότι λυπάται ή είναι θυμωμένος, προσπαθούμε να τα αλλάξουμε, υποτιμώντας τα ως συναισθήματα. Θεωρώντας με αυτόν τον τρόπο ότι αν δεν είμαστε λυπημένοι, θα είμαστε καλά, ικανοποιημένοι, παραγωγικοί, δημιουργικοί και ευτυχείς. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η ευτυχία, η αισιόδοξη στάσης ζωής και η αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων δεν έρχεται με την εκμηδένιση του αρνητικού συναισθήματος ή σκεπτικού, αλλά έρχεται μέσω της ωφέλιμης διαχείρισης κάθε συναισθήματος. Εξάλλου, βιώνοντας μια τραυματική εμπειρία, είναι αδύνατον να μην βιωθεί ταυτόχρονα πόνος, άγχος, ανησυχία, θλίψη ή απογοήτευση. Το ζητούμενο όμως οφείλει να είναι ένα, πως θα διαχειριστούμε όσα νιώθουμε, πώς θα τα αναγνωρίσουμε, θα τα αποδεχτούμε και θα τα αφήσουμε να περάσουν από μέσα μας, ώστε να ανακάμψουμε και να επανέλθουμε στην ψυχική μας ισορροπία.
Δυστυχώς, όμως, έχοντας μάθει, από μικρή ηλικία, να αξιολογούνται πάντα τα λάθη και αυτά να πρέπει να διορθώνονται, έχουμε χάσει τα δυνατά σημεία αναφοράς του εαυτού μας. Έχουμε ξεχάσει που και πόσο καλοί είμαστε. Δεν χρησιμοποιούμε τις δυνατότητές μας στο έπακρο, δεν εξασκούμε τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα μας, τις αρετές που κατέχουμε.
Πόσα καλά επιτεύγματα χαρακτηρίζουν τη κάθε μας μέρα;
Σχεδόν αδύνατο να απαντήσουμε καθημερινά σε αυτή την απλή ερώτηση. Αλλά πότε δεν είναι αργά να ξεκινήσουμε να το κάνουμε. Να αρχίσουμε να ατενίζουμε νέους ορίζοντες μπροστά μας, πιο αισιόδοξους, πιο θετικούς, φωτίζοντας πλευρές του εαυτού μας που έχουν ξεχαστεί με το χρόνο, αλλά είναι εκεί και είναι η δύναμή μας.
Η θετική τοποθέτηση του εαυτού μας, η αυτοσυμπόνοια, η ικανότητα να βιώνω όλα τα συναισθήματα και να αφήνω να περνούν από το μυαλό και τη ψυχή μου, είναι σημαντικές πρακτικές για την ψυχική μας υγεία και ευημερία.
Βιώνοντας με θετικό πρόσημο τον εαυτό μου, τη ζωή μου, αυξάνω τις ευκαιρίες να επιτύχω τους στόχους μου, να απολαύσω κάθε μου στιγμή και να νιώθω ευτυχισμένος.