Μπερδέκλη Ελευθερία, Ψυχολόγος
Η αναζήτηση στήριξης και ενίσχυσης από ειδικούς ψυχικής υγείας έχει αρχίσει και γίνεται από το άτομο με μεγαλύτερη ευκολία σε σχέση με το παρελθόν, και εντελώς απαλλαγμένη πλέον από προκαταλήψεις. Η πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχολογικής ενδυνάμωσης και υποστήριξης είναι όχι μόνο ελεύθερη αλλά έχει αποδειχθεί και εξαιρετικά ωφέλιμη για το άτομο, ανεξαρτήτως ύπαρξης ή μη σοβαρής ψυχοπαθολογίας.
Το άτομο τις δύσκολες περιόδους που διανύει αποφασίζει να αναζητήσει βοήθεια και είναι σημαντικό να την λάβει με τον τρόπο που ταιριάζει στον ίδιο, την ιδιοσυγκρασία του και τις ανάγκες που έχει θέσει ως προτεραιότητα. Αυτό σημαίνει ότι είναι σημαντικό να βρει και τον κατάλληλο ειδικό – θεραπευτή, ο οποίος θα αποτελέσει πρόσωπο εμπιστοσύνης και αναφοράς για τον θεραπευόμενο, που θα τον οδηγήσει να απελευθερώσει την ενέργεια του, τα συναισθήματα και τις ικανότητές του.
Στη θεραπευτική διαδικασία το πιο σημαντικό κομμάτι, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να εξελιχθεί η πορεία της, είναι η εγκαθίδρυση θεραπευτικής σχέσης. Η σχέση αυτή είναι ισότιμη, δεκτική, μη κριτική, χαρακτηρίζεται από σεβασμό και από κοινού αποδοχή.
Πολλές φορές από την πρώτη συνάντηση, κάποιος θα διαπιστώσει ότι νιώθει άνετα και ασφαλής σε ένα χώρο με τον συγκεκριμένο ειδικό απέναντί του, άλλες πάλι μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο, ενώ δεν είναι λίγες και οι στιγμές, που δεν θα πρέπει να διστάσει ο θεραπευόμενος να αποδεχτεί ότι το συγκεκριμένο πλαίσιο δεν τον αντιπροσωπεύει, οπότε έχει δικαίωμα να αναζητήσει αλλού την υποστήριξη που έχει ανάγκη.
Η σπουδαιότητα της εγκαθίδρυσης μιας θεραπευτικής σχέσης, η οποία χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση, σεβασμό, εμπιστοσύνη και ασφάλεια, είναι πολύ μεγάλη και καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της συμβουλευτικής διαδικασίας. Από μόνη της η σχέση είναι θεραπευτική γι’ αυτό και χρειάζεται να χτίζεται μέσα σε μια αρμονική ατμόσφαιρα, όπου κυριαρχεί αμοιβαίο ενδιαφέρον. Σε αντίθετη περίπτωση, με την μη εγκαθίδρυση μιας σχέσης εμπιστοσύνης και αποδοχής, δεν θα επιτευχθεί κάποιος θεραπευτικός στόχος, και η όλη διαδικασία θα βρεθεί σε αδιέξοδο.
Η προσωπικότητα, η συμπεριφορά, οι αξίες και αντιλήψεις για τη ζωή και τον κόσμο τόσο του θεραπευτή όσο και του θεραπευόμενου αποτελούν βασικούς παράγοντες για το αν και τι είδους σχέση θα εγκαθιδρυθεί μεταξύ τους. Κατά κύριο λόγο ο θεραπευτής καλείται να προσφέρει ένα πρόσφορο και ασφαλές έδαφος ώστε όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες να «δέσουν» μεταξύ τους και να αξιοποιηθούν κατάλληλα.
Κάποια βασικά χαρακτηριστικά του συμβούλου…..
- Ενδιαφέρον και αγάπη για τους ανθρώπους, διάθεση για προσφορά
- Ανθρωπιά και αξιοπρέπεια προς τον εαυτό του και τους άλλους
- Αποδοχή του εαυτού του και αίσθηση της προσωπικής του ταυτότητας, ώστε να μην προβάλει και να μην χρησιμοποιεί τον συμβουλευόμενο για να επιλύσει τα δικά του προσωπικά προβλήματα
- Προσωπικό σύστημα αξιών, το οποίο να το αναγνωρίζει και να κατανοεί την πιθανή επίδρασή του στη συμβουλευτική συμπεριφορά του
- Αντοχή σε ασαφείς και δύσκολες καταστάσεις, αλλά και ικανότητα να τις διαχειρίζεται χωρίς να επηρεάζεται η εργασία του και η ζωή του
- Πνευματικές και γνωστικές δεξιότητες, που του επιτρέπουν να σκέφτεται λογικά και αντικειμενικά, ώστε να χρησιμοποιεί την αντίληψή του αλλά και τη λογική του για να διατυπώνει εύστοχες ερωτήσεις και να αξιοποιεί όλες τις πληροφορίες που μπορεί να του δώσει ο συμβουλευόμενος λεκτικά και μη λεκτικά
- Σεβασμό στη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα του ατόμου, ώστε η εργασία με άτομα ποικίλων εθνικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών προελεύσεων να μην προσκρούει σε προκαταλήψεις. Αντίθετα, η υπευθυνότητα παραδοχής της δυσκολίας εργασίας με κάποιο άτομο όπου υπάρχει αγεφύρωτο ιδεολογικό χάσμα να οδηγείται σε μια παραπομπή σε άλλο πλαίσιο ή συνάδελφο
- Γνώση ανθρώπινης ψυχολογίας, και κατάλληλα εκπαιδευτική κατάρτιση
- Δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση σε σύγχρονες έρευνες και αντιλήψεις
- Παρακολούθηση προσωπικής εποπτείας και θεραπείας